Eric Bibb – interview 23 maart 2017

Jazzcafé Bird, Rotterdam

Op 31 maart verschijnt de nieuwe cd van Eric Bibb, “Migration Blues”. Op deze cd zingt hij over mensen die noodgedwongen hun land moeten verlaten, hetzij door oorlog, honger of uit economische redenen. Vooruitlopend op het uitkomen hiervan maakt hij een korte tournee door ons land. Op 23 maart trad hij op in Jazzcafé Bird in Rotterdam, waar ik de gelegenheid kreeg hem te interviewen. Eric Bibb blijkt een prettige en vriendelijke gesprekspartner te zijn, die zijn antwoorden weloverwogen kiest en alle tijd neemt voor het gesprek.

Eric, hartelijk dank voor dit interview. Volgende week komt jouw cd “Migration Blues”uit. Deze gaat over migratie, mensen die hun land ontvluchten vanwege oorlog of honger. Hoe ben je op dit onderwerp gekomen?

Het idee kwam van Philippe Langlois van Dixiefrog Records. Hij zei: “Eric, jij hebt altijd een mening over maatschappelijke gebeurtenissen en misschien is het concept van vluchtelingen iets dat jou kan inspireren”. Zo kwam ik op het idee dat wij allemaal immigranten zijn. We hebben allemaal wel iemand in onze familie die ooit van de ene plaats naar de andere zijn verhuisd. Daar is niets nieuw aan. Ik begrijp de hysterie niet. Mensen die aan oorlogen proberen te ontkomen. Ook dat is niets nieuws. Ontsnappen aan oorlog en terreur of weggaan om economische redenen. Anders laat je jouw eigen huis en haard niet achter. Ik begon te denken aan de immigratie uit mijn eigen familie. Met mijn Afrikaans-Amerikaanse achtergrond was dat al een heftige gedwongen migratie. Ik denk ook aan hen die het landelijke zuiden van de VS verlieten en naar het noorden gingen. Niet alleen vanwege de betere banen, maar ook om te ontsnappen aan angst en lynchpartijen. Het onderwerp is mij dus heel na en het is een verhaal dat door de blues kan worden verteld. Ik zag daarbij overeenkomsten met wat er nu gebeurt en wat er in de jaren 20 gebeurde toen mensen van het zuiden naar het noorden trokken. En zo kreeg ik voldoende ideeën voor nieuwe nummers, die dit verhaal kunnen vertellen. Ik ben blij dat Philippe met het idee kwam en dat ik het zo kon uitwerken. We moeten ons realiseren dat het niet nieuw is, maar van alle tijden.

Denk je dat deze cd helpt dat mensen zich bewust worden van het probleem?

Ik hoop van wel. Het lijkt erop dat deze cd verder reikt dan alleen de muziekpers. Er komt ook aandacht van andere media. En het zou kunnen zijn dat de boodschap van de cd verder komt. Ik ben blij dat ik dat heb kunnen doen.

Denk je dat er een overeenkomst is tussen hen die vluchten vanwege economische redenen en zij die dat door oorlog en honger?

Dit gaat vaak samen. In Iran bijvoorbeeld is door het weer al jarenlange droogte. Er is geen oogst, er zijn geen banen. De ellende die hierdoor ontstaat gaan vaak hand in hand met nieuwe machthebbers, oorlog e.d. Zoals ik al zei, je verlaat niet jouw ouderlijk huis en vlucht naar een andere plaats zonder te weten wat jou daar wacht, wat jou onderweg kan gebeuren als je niet ander kan. Deze mensen hebben vaak geen keus. Deze mensen willen overleven, ze willen dat hun kinderen overleven. “Four Years, No Rain” op de cd is een beschrijving hiervan.

Op “Migration Blues”heb je twee covers opgenomen. Bob Dylans “Masters of War” en Woody Guthries “This Land Is Your Land”. Terwijl jouw eigen nummers gaan over de reis of vlucht, is Dylans nummer een aanklacht. Waarom deze keuze?

“Masters Of War” leek mij een logische keuze. Als je ziet wat er nu gebeurt. Mensen verlaten vaak hun thuis vanwege een gewapend conflict. En je hebt geen gewapende conflicten als er niemand is, die wapens produceert voor financieel gewin. Het zou er heel anders uitzien als er nog steeds met pijl en boog zou worden gevochten. Want, eerlijk, er zijn criminelen, die iedereen kent en de hoogste posities in de maatschappij bekleden, die geld verdienen aan de vernietiging van mensen. En dat moet duidelijk worden gemaakt. Dit kunnen we stoppen als we dat zouden willen. We kunnen best kritischer zijn over hen die wapens produceren. Ook regeringen kunnen ervoor zorgen dat dit wordt ingeperkt. Het is toch te gek als je je realiseert dat er niet voldoende voedsel is voor iedereen, maar er zijn wel voldoende wapens zijn om iedereen te doden. Er zijn plaatsen waar ze niet eens kinderen te eten kunnen geven, maar ze hebben daar wel het beste wapentuig.

Op de cd werk je samen met Michael Jerome Browne en Jean-Jacques Milteau. Waarom heb je hen gekozen?

Michael Jerome Browne komt uit Quebec in Canada. Hij is een fantastische muzikant waar ik al veel jaren mee samenwerk. Ik wilde vertellen over migratie, dat dit iets is dat al vele jaren aan de gang is. Het moest iets organisch worden en ik besloot dat een akoestisch album hier het meest geschikt voor zou zijn. Ik had het gevoel dat een grote studioproductie de boodschap zou verzwakken. Als het direct en minimalistisch zou zijn zouden mijn woorden beter overkomen. En Michael was mijn eerste keuze omdat hij een specialist is op diverse akoestisch instrumenten. En Jean-Jacques Milteau is een geweldige harmonicaspeler met wie ik het Lead Belly album heb gemaakt. Ik stelde aan Philippe van Dixiefrog voor om samen te werken met Michael. En hij kwam met het idee om Jean-Jacques er ook bij te betrekken. En dat vond ik een geweldig idee. Er is iets met het treurige geluid van de harmonica dat hier prima past.

Je hebt zelf op diverse plaatsen gewoond. Geboren in New York en verhuisd naar Europa waar je in Frankrijk, Finland en Zweden hebt gewoond.

Dat klopt. Ik ben ik New York geboren en opgegroeid. Al vrij jong ben ik naar Europa verhuisd. Eerst heb ik in Parijs gewoond. Later in Zweden, Engeland en Finland en nu weer in Zweden. Ik ben een hedendaagse hobo.

Is er ondanks al die verhuizingen en reizen een vaste waarde die je overal mee naartoe neemt?

Ja zeker, de muziek. Muziek is de vaste waarde. Muziek bracht me naar Europa en het heeft me geholpen mij met mensen te binden. Mensen die zich door dezelfde rootsmuziek met elkaar verbonden voelen. Dat hielp ook tegen de heimwee. Zo bleef ik verbonden met mijn achtergrond en maakte met muziek ook weer nieuwe vrienden. Mijn migratie is een eigen keuze geweest. Hierdoor kon ik dingen ervaren die er heel anders uit hadden gezien wanneer ik alleen mijn Amerikaanse ervaringen zou hebben gehad. Ik heb natuurlijk een veel gemakkelijkere migratiegeschiedenis dan veel van mijn broeders en zusters uit het Midden-Oosten en Afrika. Ik kwam voor het eerst in Europa toen ik 13 jaar oud was. Mijn 13e verjaardag vierde ik in Kiev. Mijn vader, Leon Bibb, toerde toen door de Sovjet Unie. Ik kwam toen ook in Stockholm en dat beviel me daar toen al. Misschien is dat de reden dat ik daar later nog eens zou komen te wonen.

Heeft het vele reizen en verhuizen invloed gehad op jouw zienswijzen en ideeën?

Absoluut. Weet je, het is een geschenk om andere culturen te ontdekken. Om andere talen te leren. Om te leren hoe men denkt door hun taal te leren spreken. Zoiets is heel mooi. Het leert je om toleranter te zijn , om meer open te staan voor andere culturen, hoe dingen worden gedaan, hoe men kookt, zich kleed. Het is goed geweest om een andere cultuur te leren kennen op een leeftijd dat ik nog gevormd moest worden. Dat heeft mijn kijk op de wereld zeker veranderd. Bijvoorbeeld, toen ik voor het eerst in Parijs kwam werden mijn ervaringen met de mensen uit Afrika veel groter dan wanneer ik in New York zou zijn gebleven. Frankrijk is meer kosmopolitisch, gevarieerder. Ik kom van een intellectuele familie in New York en we kregen veel vrienden over de vloer, ook uit andere landen. Maar het was niet te vergelijken met wat ik in Frankrijk n Europa heb geleerd. En ook later toen ik naar Zweden verhuisde. Er waren daar veel migranten uit Zuid-Amerika en Afrika. Veel muzikanten ook, die ik daar heb leren kennen. Als ik in New York was gebleven had ik zeker een rijk muzikaal leven gehad, maar het zou niet zo verrijkt zijn geweest met smaken van over de hele wereld.

Wat zijn jouw ideeën als een in Europa wonende Amerikaan over de politiek in de VS?

Ik ben verbaasd, angstig verbaasd, dat het zo ver is gekomen dat iemand als hij is gekozen tot leider van de zogenaamde vrije wereld. Ik kan het niet verklaren en het heeft mij geschokt. Ik ben benieuwd waar dit toe zal leiden, want het ziet er niet naar uit dat het een stabiele toestand is. Iedereen houdt de adem in. Het is typisch voor deze tijd. Ik bedoel, als het in een land als de VS, die de wereldpolitiek zo lang hebben gedomineerd, zo onrustig is. Ook in Europa verschijnen scheuren in de ondergrond. We weten niet wat er straks in Frankrijk gebeurt. Mensen worden bang gemaakt. Het zoeken van een zondebok doet mij denken aan wat er in de dertiger jaren in Duitsland gebeurde. Heel angstig. Gelukkig gaf Nederland onlangs het signaal af door niet op de verkeerde kandidaat te stemmen. Maar, net als in Zweden, zijn er nog te veel die niet de juiste keuze hebben gemaakt.

Vanavond treedt je op in dit Jazzcafé. Wat kunnen we verwachten?

Ik ben al heel lang niet in Rotterdam geweest, dus heb ik gekozen voor nummers die het publiek zullen aanspreken. Nummers die uit mijn hele repertoire komen en ook wat van de nieuwe cd. Daar vertel ik dan iets over. Ik wil mensen duidelijk maken dat muziek de nieuwe heelmeester is, dat men zich realiseert dat we allemaal een familie zijn en met elkaar verbonden zijn. Dit is het mooie van muziek en world music in het algemeen. Als je muzikanten uit andere delen van de wereld hoort dan begrijp je dat. Muzikanten zijn de voorhoede, die mensen kunnen verbinden. Lang voordat politici daar aan toe komen. En ik ben blij daar een deel van te mogen zijn. Er zullen altijd mensen blijven die bang zijn voor verandering, maar hopelijk zijn er ook die vinden dat het tijd is voor verandering en dit ook zullen omarmen.

23.03.2017